Η πρώτη μου εμπειρία στη διερμηνεία

Αγαπητό μου ιστολόγιο,

Μιας και όπως φαίνεται κολλώνω λίγο να γράψω και να επεκταθώ σε ό,τι αφορά προσωπικά θέματα τελευταία, ας περιγράψω μία πνευματικο-επαγγελματική εμπειρία που είχα αυτό το σαβ/κο και που αφορά την πρώτη μου επαφή με τον πνευματικά εξοντωτικό χώρο της διερμηνείας (της ταυτόχρονης και ουχί της διαδοχικής, να το τονίσουμε αυτό).
Στα πλαίσια των εκδηλώσεων και συγκεκριμένα των διαλέξεων του p_public, μιας πρωτοβουλίας του συλλόγου αρχιτεκτόνων χανίων, είχα την ευκαιρία να δοκιμάσω τα μεταφραστικά μου αντανακλαστικά στην μπαρουτοκροτιδική για τον εγκέφαλο διαδικασία της διερμηνείας διαλέξεων (με θέμα το δημόσιο χώρο), σχεδόν χωρίς προετοιμασία, κάποιες φορές και χωρίς καθόλου κείμενο. Διότι ας μην ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα βρισκόμαστε, μην τα θέλουμε και όλα δικά μας. Πας να κάνεις διερμηνεία και θες να έχεις και κείμενα; (Για την ακρίβεια μας είχαν πει ότι τα κείμενα των διαλέξεων ήταν ήδη μεταφραστμένα και θα τα διαβάζαμε και ότι θα κάναμε διερμηνεία μόνο στις ερωτήσεις του κοινού. Τελικά αυτό δεν συνέβη παρά μόνο σε ένα δύο κείμενα και θεωρήθηκε ως εντελώς απροσδόκητη τύχη, γιατί συνήθως ή ψαχνόμασταν να βρούμε ποιες παραγράφους «πήδηξε» ο ομιλητής από το κείμενο που είχαμε, ή αν τα έλεγε σε απλό προφορικό στυλ μεταφράζαμε επί τόπου, ή τέλος, κάτι που μας έφερνε σε μεγάλη απελπισία, προσπαθούσαμε να αρπάξουμε έστω και λίγες λέξεις από κάθε φράση για να φτιάξουμε μία πρόταση όταν ο άλλος είχε ένα κείμενο που το διάβαζε γρήγορα στα ελληνικά και αγγλική μετάφραση δεν υπήρχε.

Η συγκέντρωση που χρειάζεται για να κάνει κανείς διερμηνεία μοιάζει πολύ με τη συγκέντρωση που έχει ο έμπειρος, εθισμένος και φανατικός παίχτης ενός video-game. Πρέπει να πεις την κατάλληλη λέξη την κατάλληλη στιγμή, όπως στο παιχνίδι πρέπει να πατήσεις το κατάλληλο κουμπάκι τώρα τώρα τώρα και όχι αργότερα γιατί θα έχεις χάσει και την πάτησες. Πρέπει να πεις αυτό που μόλις ειπώθηκε αλλά να προσέχεις και το παρακάτω, όπως ακριβώς στο παιχνίδι μία σωστή σου κίνηση ακολουθείται άμεσα από την επόμενη πρόκληση (αν και στη διερμηνεία η αύξηση στη δυσκολία δεν είναι σταδιακή αλλά εντελώς απρόβλεπτη). Μια στιγμή να αφαιρεθείς, κάτι άλλο να σκεφτείς ή κάτι να σου τραβήξει την προσοχή και πάει, πέρασε η πρόταση και εσύ τι θα πεις τώρα, το έχασες.

Κι εκεί που έσπαγα και ξανακόλλαγα το κεφάλι μου να μη χάσω τις λέξεις και τα νοήματα, εμφανίζεται μπροστά μου το πιο απρόσμενο τεστ συγκέντρωσης: στα πρώτα πρώτα καθίσματα που βρίσκονται ακριβώς μπροστά στην καμπίνα διερμηνείας, δυο-τρία μέτρα μπροστά μου, δύο μελαχροινές κοπέλες με αλογοουρά πλησιάζουν επικίνδυνα η μία την άλλη, υπερβαίνοντας τα γεωγραφικά όρια ακόμη και της γυναικείας φιλίας, αρχίζουν να τρίβουν τις κάπως μυτερές μυτούλες τους και μετά να ανταλλάζουν τρυφερά όσο και απροκάλυπτα φιλάκια μέσα στην αίθουσα των διαλέξεων. Μα η σημερινή νεολαία έχει εξελιχθεί πολύ, καμία ντροπή δεν έχει, εγώ αν ήμουν λεσβία δεν θα φιλιόμουν δημόσια νομίζω, εκτός αν το κάνουν για να προκαλέσουν, τι να πω, μα αυτή η κοπέλα η αριστέρή τι ύψος έχει, μιλάμε είναι χαλαρά 1.90, πολύ ύψος βρε παιδί μου, α, κάτσε να, σηκώνεται, για να δω πώς είναι στη φάτσα, χμ, αρκετά αρρενωπά χαρακτηριστικά έχει, μωρέ μήπως είναι αγόρι;

...μέχρι να τα σκεφτείς όλα αυτά λες πάλι καλά που μεταφράζει η συνάδελφος δίπλα χωρίς πρόβλημα και δεν χρειάζεται τη βοήθειά σου, διότι την έχεις κρεμάσει τόση ώρα. Με άλλα λόγια το προαναφερθέν χάζεμα κανονικά απαγορεύεται αλλά... είναι δυνατόν αυτό που διαδραματίστηκε μπροστά μου; Δεν το πίστευα!

Μια παρηγοριά για το ερασιτεχνικό επίπεδο της διερμηνείας μας ήταν το γεγονός ότι το κοινό μας δεν αποτελείτο και από πολλά άτομα, για την ακρίβεια την περισσότερη ώρα από τον εξής ένα: έναν ιταλό, ο οποίος όμως ήταν και εισηγητής ο ίδιος. Σε μια φάση ήταν και 2-3 άλλα ακόμα, αλλά κυρίως αυτός ήταν ο «μεγάλη η χάρη του» αποδέκτης της κάθιδρης (μα τι ζέστη στην καμπίνα!) προσπάθειάς μας. Φεύγοντας από τον συνεδριακό χώρο σκεφτήκαμε να τον ρωτήσουμε πώς του φάνηκε η διερμηνεία αλλά διστάσαμε. Και καλά κάναμε μάλλον, γιατί περνώντας τυχαία από δίπλα του τον άκουγα να λέει στην παρέα του «non ho capito molto bene…» (είναι δυνατόν να τον άκουσα να μιλάει για μια μόνο στιγμή και να άκουσα να λέει ότι δεν καταλάβαινε; Αν άκουγα και περισσότερα δηλαδή τι θα έλεγε; Θα ανέπτυσσε το πόσο άσχετες ειναι οι διερμηνείς των διαλέξεων;)

Επιστρέφω στο σπίτι και 3 ώρες μετά το πέρας της κοπιώδους αυτής εργασίας ο εγκέφαλός μου είναι ακόμη τηγανισμένος, ξεροψημένος για την ακρίβεια (τον πετύχαμε ένα τσακ πριν το απανθρακωμένος, πραγματικά το καις το brain cell με τη διερμηνεία). Ας πάω λίγο στο χορό να δω πώς θα αντιδράσει ο οργανισμός που θα του επιβάλλω και δεύτερη προσπάθεια αυστηρής συγκέντρωσης την ίδια μέρα.